* Bark, czyli inaczej staw ramienny, jest najbardziej ruchomym stawem naszego organizmu. Jego charakterystyczna i skomplikowana budowa oraz duża mobilność sprawiają, że jest on obszarem najbardziej narażonym na różnego rodzaju urazy i przeciążenia.
* Ból barku jest drugą, zaraz po bólach kręgosłupa, najczęściej zgłaszaną przez pacjentów dolegliwością. Zbagatelizowany może prowadzić do wielu nieprzyjemnych konsekwencji, które mogą uprzykrzyć codzienne funkcjonowanie.
* Ból nasila się w trakcie wykonywania ruchów, przede wszystkim podczas unoszenia ręki do góry i w bok oraz ruchu ręką za plecy, co znacznie utrudnia wykonywanie czynności dnia codziennego. Problematyczne staje się między innymi: ubieranie, mycie, czesanie, zapinanie stanika, jedzenie czy zmiana biegów podczas jazdy samochodem.
* Odczucie bólowe występuje głównie w samym barku (szczególnie w jego przedniej i bocznej części), ale może pojawić się również w okolicy łopatki i połączenia obojczyka z mostkiem.
Kogo najczęściej dotykają problemy bólowe barku?
Ból barku dotyka osób aktywnych fizycznie, pracujących z rękami uniesionymi ponad głowę i sportowców wykonujących zamachowe ruchy rękami (np. siatkarze, pływacy, tenisiści).
Ból barku: przyczyny
Ból może pojawić się na skutek: przeciążenia mięśni, bezpośredniego urazu (zwichnięcie, podwichnięcie, stłuczenie), uszkodzenia ścięgien mięśni stabilizujących staw barkowy (tzw. mięśni stożka rotatorów; naciągnięcie, naderwanie, zerwanie), zamkniętej postawy ciała, przewlekłego stresu, zaburzenia pracy narządów wewnętrznych (prawy bark związany jest z wątrobą a lewy z żołądkiem, czyli np. obciążanie wątroby lekami, spożywanie alkoholu czy nieprawidłowa dieta mogą prowadzić do bólu barku).
Jakie objawy towarzyszą bolesnemu barkowi?
* Ból barku może wiązać się z: nadmiernym napięciem mięśni w okolicy barku, łopatki i ręki, tkliwością bólową obszaru, ograniczeniem zakresów ruchu, sztywnością barku (szczególnie rano po obudzeniu), zmniejszeniem siły mięśniowej, brakiem uczucia stabilności stawu, przeskakiwaniem, chrupaniem, trzeszczeniem podczas wykonywania ruchu, obrzękiem stawu
* Trudności w zasypianiu (ból uniemożliwia spanie na problematycznym boku, może też wybudzać w nocy)
* Objawy o podłożu neurologicznym: Ból może promieniować od barku wzdłuż całego ramienia aż do łokcia i nadgarstka, może promieniować również do szyi i głowy
W jaki sposób przebiega diagnostyka problemów z barkiem?
* Warunkiem skutecznej terapii jest prawidłowa diagnostyka – przeprowadzenie dokładnego wywiadu, który pozwoli poznać historię pacjenta oraz szczegółowego badania – te dwa elementy wizyty pozwolą fizjoterapeucie ustalić przyczynę bólu barku pacjenta.
* Ocena ciała pacjenta od przodu, tyłu i boku – terapeuta poszukuje ewentualnych asymetrii, zmian skórnych i tego, co wydaje się odbiegać od normy
* Badanie palpacyjne – za pomocą dotyku terapeuta ocenia napięcie, elastyczność, rozciągliwość, przesuwalność, temperaturę tkanek miękkich i ich bolesność.
* Przeprowadzenie testów funkcjonalnych (zbadanie przykurczów mięśniowych i zakresu ruchomości stawu), które pomogą terapeucie postawić trafną diagnozę dotyczącą schorzenia w obrębie stawu
* Pacjent, jeśli posiada, może wziąć ze sobą na wizytę badania obrazowe stawu ramiennego (RTG, USG)
Czy można określić czas leczenia?
Długość trwania procesu terapeutycznego zależy przede wszystkim od tego, kiedy pacjent odwiedzi gabinet i podda się terapii (im wcześniej tym lepiej) oraz w jaki sposób jego organizm na nią zareaguje. Szybko wdrożona terapia może przynieść w pełni zadowalające efekty już po pierwszej wizycie, natomiast zwlekanie i odkładanie na później może wiązać się z dłuższym i trudniejszym procesem terapeutycznym.
Jak przebiega fizjoterapia w bólu barku?
Odpowiednio dobrana terapia, ukierunkowana przede wszystkim na zmniejszenie dolegliwości bólowych, zwiększenie mobilności stawu ramiennego oraz wzmocnienie mięśni stabilizujących bark, sprawi, że nie trzeba będzie sięgać po leki przeciwbólowe czy maści. Również wyrok wydany przez lekarza na konieczność przeprowadzenia operacji chirurgicznej odejdzie w zapomnienie.
Podstawową formą pracy z bolesnym barkiem jest terapia manualna, której celem będzie ogólne rozluźnienie, czyli zmniejszenie napięcia przeciążonych struktur oraz przywrócenie prawidłowej ruchomości, rozciągliwości i elastyczności tkanek występujących wokół stawu ramiennego. Dopasowane techniki manualne przyczynią się do zniwelowania odczuwanego bólu oraz odzyskania utraconej mobilności stawu. Jeżeli przyczyną problemu bólowego będą zaburzenia związane z pracą narządów wewnętrznych to terapeuta skupi się na pracy w obrębie brzucha pacjenta (głównie wątroby lub żołądka) i przepony oddechowej.
Oprócz przeprowadzenia terapii manualnej fizjoterapeuta dobierze ćwiczenia, dopasowane do aktualnej sprawności i wydolności organizmu pacjenta. Odpowiednio dobrany trening złagodzi dolegliwości bólowe, przywróci prawidłowy zakres ruchomości stawu oraz poprawi ogólną sprawność fizyczną.
Trening powinien obejmować przede wszystkim ćwiczenia, które wzmocnią osłabione mięśnie stabilizujące staw ramienny oraz ćwiczenia, które rozciągną mięśnie nadmierne napięte. Bardzo ważne są również ćwiczenia oddechowe, które również przyczynią się do rozluźnienia przeciążonych struktur.
Istotne jest to aby pacjent ćwiczył codziennie, dlatego podczas wizyty terapeuta odpowiednio edukuje i wyjaśnia, co może robić sam w domu. Regularny ruch jest receptą na lepsze samopoczucie i pozbycie się dolegliwości bólowych barku. Wpływa na ogólne odżywienie tkanek, dzięki czemu zmniejszy ryzyko powstawania zmian zwyrodnieniowych.
Odpowiednio dobrane techniki terapeutyczne i prawidłowo dopasowane ćwiczenia skutecznie zmniejszą ból, poprawią funkcję całego kompleksu barkowego oraz przyczynią się do poprawy jakości życia pacjenta.