Staw skokowy to jedna z tych części ciała, która najczęściej ulega uszkodzeniom. Najczęstszym z nich jest skręcona kostka. Pacjenci pytani w gabinecie o przebyte urazy, niemal zawsze wskazują na skręconą kiedyś kostkę.
Najczęściej, to temat z lat wczesnej młodości. Biegaliśmy sobie wówczas w najlepsze po podwórku. To także temat, o którym wielu zdążyło od tamtych wczesnych zajść już zapomnieć. Nie zapomniało o nich jednak z pewnością ciało – jego pamięć jest w takich kwestiach niezawodna.
Skręcona kostka: jak dochodzi do urazu?
Często okoliczności skręcenia stawu skokowego są podobne i obejmują dynamiczne aktywności, tj. gra w piłkę nożną czy bieg z przeszkodami. Co jednak martwi, wiele osób nic sobie z takiego urazu nie robi – czasowo odciążają poszkodowaną nogę czekając aż czas uleczy rany. Niestety, to działanie na własną szkodę.
Co się dzieje w trakcie urazu?
Większość urazów ma charakter inwersyjny. Oznacza to, że uszkodzeniu ulegają więzadła po stronie bocznej kostki, a przede wszystkim ATFL – więzadło skokowo-strzałkowe przednie. Może się ono naciągnąć, naderwać lub zerwać całkowicie – w każdym wypadku jego funkcja zostanie zaburzona. Niedługo po incydencie zaczyna pojawiać się obrzęk, zaczerwienienie, ból oraz ograniczenie zakresu ruchomości, czyli wszystkie oznaki stanu zapalnego.
Pierwsza pomoc
Jakie powinno być postępowanie bezpośrednio po urazie? Istnieje wiele protokołów, które podpowiadają nam, co należy robić i w jakiej kolejności. Jednym z nim jest protokół PRICE:
- Protection – ochrona miejsca urazu oraz jego czasowe odciążenie
- Rest – odpoczynek i ograniczenie aktywności;
- Ice – chłodzenie stawu skokowego; powinno trwać ok.15 min i być powtarzane co godzinę
- Compression – kompresja stopy i stawu skokowego ma za zadanie zmniejszyć obrzęk i ułatwić odpływ krwi z danego obszaru; można to osiągnąć poprzez specjalne bandażowanie lub noszenie pończoch uciskowych
- Elevation – odpoczynek ze stopą uniesioną ponad poziom ciała w celu ułatwienia odprowadzania obrzęku
Skręcona kostka: co dalej?
Gdy uraz był poważny oraz występuje duży obrzęk i niemożność nawet lekkiego obciążenia stopy, powinniśmy się udać do lekarza po skierowanie na RTG w celu wykluczenia złamania. Jednak gdy kości są całe, należy jak najszybciej umówić się do fizjoterapeuty.
Fizjoterapia przy skręceniu stawu skokowego
Bardzo ważną częścią powrotu do zdrowia jest jak najszybsze wprowadzenie obciążenia stopy oraz praca nad zakresem ruchomości. Powinniśmy zwrócić uwagę na to, żeby ruchy zgięcia i wyprostu stopy były takie same po obu stronach. Po urazie – zwykle nieświadomie – nasze ciało stara się „zabezpieczyć” chorą nogę poprzez jej odciążenie. W pierwszych dniach takie odciążenie wręcz zalecamy, lecz z czasem możesz się do tego przyzwyczaić i skazać nogę przeciwną na większe ryzyko kontuzji i przeciążeń. Z tego powodu należy zwrócić uwagę na reedukację chodu – od prawidłowego ustawienia stopy, po dystrybucję ciężaru ciała równo na obie kończyny dolne. Fizjoterapeuta za pomocą terapii manualnej stwarza jak najlepsze warunki do prawidłowej odbudowy kontuzjowanych tkanek oraz dobiera specjalne ćwiczenia dostosowane do rozmiaru urazu.
Jak się zabezpieczyć przed urazem?
Odzyskanie zakresu ruchomości oraz brak bólu to nie koniec procesu rehabilitacyjnego. Aby zmniejszyć szanse na kolejny uraz należy wprowadzić do treningu ćwiczenia stabilizacyjne oraz ćwiczenia propriocepcji (czucia głębokiego). Ważna jest również praca nad wyrównaniem siły w obydwu nogach. Z tymi zaś pomoże Ci fizjoterapeuta. Dopiero tak zadbany uraz ma minimalne szanse na powtórne zaistnienie w przyszłości.